مصائب دستفروشی در شب

سیدمرتضی احمدپور| تبریز – خبرنگار:


چند روز قبل بود که شهرداری تبریز در پی افزایش تعداد دستفروشان در محدوده بازار تبریز طرحی را ارائه کرد که طی آن دستفروشان از ساعت 8 تا 12 شب می‌توانستند در محدوده بازار و خیابان جمهوری اسلامی به فعالیت بپردازند. 

این طرح پس از آن پیشنهاد داده شد که افزایش تعداد دستفروشان نه‌تنها تردد خودروها بلکه تردد عادی شهروندان را هم در پیاده‌روها و خیابان‌های این مناطق محدود کرده بود. اکنون بعد از گذشت چند روز از اجرای این طرح، 3 گروه مخاطب آن یعنی شهروندان، بازاریان و اصناف از اجرای آن دل چندان خوشی ندارند و در گفت‌وگو با همشهری به انتقاد از اجرای این طرح می‌پردازند. 


برهم خوردن خلوت شبانه بازار

برای اطلاع از کم و کیف اجرای این طرح و بازخورد آن، ساعت 10 شب راهی بازار تبریز می‌شویم؛ ساعتی که معمولا بازار با سکوت عجیبی همراه است و در آن تردد وجود ندارد. در این ساعت از شب تنها صدای قدم‌های پاکبان‌ها و خش و خش جارویشان شنیده می‌شود و معمولا کسی در بازار نیست. 

پاکبانان در این ساعت از شب فرصت دارند زباله‌های بازار را جمع کنند، خیابان‌ها را شست‌وشو دهند و بازار بزرگ تبریز را برای یک تجارت روزانه دیگر آماده کنند. تنها خودروهای در حال تردد هم خودروهای حمل زباله هستند. 

اما در چند روز اخیر، با اجرای طرح شبانه برای فعالیت دستفروشان، وضعیت کمی متفاوت شده و آنها در ساعات پس از پایان کار در نقاط مختلف بازار حضور دارند. هر چند این حضور به تشکیل یک بازار شبانه کامل منجر نشده اما موضوعات حاشیه‌ای را به وجود آورده است.


کاهش امنیت بازار تبریز 

«شهاب ولی‌نژاد» از اصناف پاساژ پیام در خیابان جمهوری که از اجرای این طرح گله‌مند است، می‌گوید: بازار معمولا از ساعت 9 شب تعطیل می‌شود و درب پاساژ هم بسته است و چون ترددی وجود ندارد، امنیت بازار به‌ویژه در خیابان جمهوری به دلیل وجود دوربین‌ها و گشت نیروی انتظامی تامین بوده و ترددهای مشکوک برخی افراد و خودروها هم قابل کنترل است.

وی ادامه می‌دهد: از گذشته مرسوم است که بازاریان اجناسی را که بیرون مغازه می‌چینند، به داخل منتقل نمی‌کنند و کرکره اکثر پاساژها هم شبکه‌ای و بدون شیشه است. این شرایط امکان آسیب زدن و حتی سرقت موردی را به وجود می‌آورد. در طرح اخیر این امکان برای سارقان فراهم است که بتوانند به اموال بازاریان آسیب وارد کنند. 

ولی‌نژاد بیان می‌کند: در روزهای اخیر مجبور شده‌ایم چند ساعتی اضافه‌تر در مغازه بمانیم تا از امنیت مغازه و پاساژ مطمئن شویم. با توجه به این‌که سرایدار پاساژ هم معمولا شب‌ها می‌خوابد، نمی‌توان به نگهبانی وی امیدی بست و باید تا پایان ساعت کاری دستفروشان که اغلب 12 شب است، در مغازه‌هایمان بمانیم در حالی که پیش از این تقریبا ساعت 9 یا نهایتا 10 تعطیل می‌کردیم. 

این بازاری تبریزی تاکید می‌کند: حضور نیروی انتظامی در این زمان هرچند کمی بیشتر شده اما با شرایط حاکم متناسب نیست. البته آنها هم کمبود نیرو دارند. چند بار هم در زمان حضور مسئولان انتظامی در بازار اعلام شده که کمبود نیروی کشیک وجود دارد و آنان نمی‌توانند به تعداد زیاد و مستمر در بازار حضور داشته باشند.


نبود امکان حضور با خانواده 

«محبوب فریدی‌نیا» از شهروندان تبریزی ساکن خیابان منجم است که از طرح دستفروشی شبانه در بازار مطلع است و ترجیح داده تنها یک بار آن هم تنها در این بازار حضور داشته باشد. وی با بیان این‌که بازار تبریز همانند بازار شهرهای بزرگ دیگر از جمله تهران نیست، اظهار می‌کند: از گذشته مرسوم بوده که بانوان کمتر در بازار تبریز، آن هم در بخش تاریخی، حضور داشته باشند و هنگام شب این حضور بسیار محدودتر هم بوده است. 

در حقیقت نمی‌توان به صورت خانوادگی در میان دستفروشان شبانه بازار قدم زد و کالا خرید. این شهروند تبریزی می‌افزاید: شاید بهتر بود شهرداری خیابان شریعتی حد فاصل چهارراه شریعتی تا چهارراه 17 شهریور را برای این کار اختصاص می‌داد. در این محدوده مغازه‌ها تا ساعت 12 شب کار می‌کنند و رفت و آمد خانواده‌ها هم در جریان است. همچنین، امنیت بیشتری وجود دارد.


درگیری ماموران شهرداری و دستفروشان
 
یکی از کسبه بازار شیشه‌گرخانه از مشاهده عینی درگیری میان دستفروشان و ماموران شهرداری در روزهای اخیر خبر می‌دهد و می‌گوید: به دنبال اجرای طرح محدودیت فعالیت دستفروشان قبل از ساعت 20، ‌برخی دستفروشان به دلیل شروع کارشان پیش از این ساعت با ماموران شهرداری درگیر می‌شوند و هنوز تعداد زیادی دستفروش فعالیت روزانه را بر فعالیت شبانه ترجیح می‌دهند. 

«محمد حامدی» ادامه می‌دهد: تعداد دستفروشان خیلی بیشتر شده و برخی از آنها واقعا رفتار نامناسبی دارند. حتی به ماموران شهرداری و کسبه بازار هم پرخاش کنند. واقعیت هم این است که بسیاری از آنان، چه در روز و چه در شب، جنس خوبی برای فروش ندارند و حتی در مقایسه با مغازه‌داران گرانفروشی هم می‌کنند. 

شاید لازم باشد به صورت مقطعی برخورد محکم‌تری با آنان صورت گیرد و جمع‌آوری شوند.  به اعتقاد این بازاری، انتقال دستفروشی روزانه به شبانه گرهی از کار شهروندان و حتی خود دستفروشان باز نمی‌کند و باید تدبیری دیگر اندیشیده شود. 


بساط خالی از مشتری 

«موسی» از دستفروشان تبریزی، چند روزی است که بساط کیف‌فروشی خود را مقابل پاساژ ایران در محدوده خیابان جمهوری پهن کرده است. وی از کسب و کار شبانه خود راضی نیست و می‌گوید: در این ساعت البته می‌توانیم به راحتی بساط خود را در پیاده‌رو باز کنیم اما این تمام ماجرا نیست و تعداد مشتریانمان کمتر شده و فروش کالا به شهروندانی که با سرعت در حال قدم زدن برای رسیدن به خانه هستند، سخت‌تر است. 

وی از باز بودن برخی مغازه‌ها هم گله می‌کند و می‌افزاید: برخی مغازه‌داران این ساعت از شب را هم برای خودشان می‌خواهند و ساعت کار خود را تا 12 شب افزایش داده‌اند. آنان منتظرند مشتریانی را که برای خرید به سراغ دستفروشان می‌آیند، به سوی مغازه خود جذب کنند و برای این کارشان هم تامین امنیت و نگهبانی از مغازه را بهانه می‌کنند. این دستفروش بیان می‌کند: محدوده خیابان جمهوری روشنایی خوبی ندارد و تاریک است. 

در چنین شرایطی خرید و فروش سخت است و برخی کف‌رو‌ها هم در محدوده بازار فعال هستند و اجناس دستفروشان را در تاریکی غارت می‌کنند در حالی که در ساعات روز و روشنایی این امکان محدودتر می‌شود. وی می‌گوید: چرا حیاط بزرگ عمارت قدیمی شهرداری در میدان ساعت برای این کار در نظر گرفته نشده است و دستفروشان امکان فعالیت در این محل را به صورت کنترل‌شده‌تر ندارند؟ حتی از محوطه بزرگ ارک هم می‌شد برای این کار بهره برد.


تردید در ادامه اجرای طرح 

برای پیگیری موضوع از مسئولان شهری و انتظامی موفق به تماس با هیچ مسئولی نشدیم و آنها از پاسخ دادن سرباز زدند. هر چند شنیده می‌شود موضوع فعالیت شبانه دستفروشان و تردید در تداوم اجرای این طرح در شورای تامین استان مطرح است؛ موضوعی که می‌توان در روزها و هفته‌های آتی نتایج ملموس‌تر آن را مشاهده کرد. اما به هر روی دستفروشی در تبریز به یک معضل چندوجهی تبدیل شده و حتی انتقال دستفروشان از اطراف باغ گلستان به پشت بازار گجیل هم نتوانسته است مشکل را حل کند.


ثبت‌نام دستفروشان برای جلوگیری از ایجاد سد معبر

دستفروشان شهر تبریز با هدف جلوگیری از ایجاد سد معبر از سوی سازمان میادین و ساماندهی مشاغل شهری شهرداری تبریز ساماندهی می‌شوند. سازمان میادین و ساماندهی مشاغل شهری شهرداری تبریز در ماموریت‌های قانونی خود در نظر دارد برای جلوگیری از ایجاد سد معبر، دستفروشان شهر به‌ویژه محدوده بازار تبریز را ساماندهی کند. 

در این خصوص، دستفروشانی که تاکنون در سامانه مربوطه ثبت‌نام نکرده‌اند برای ساماندهی و انجام فرایند کاری و ثبت‌نام حداکثر تا 5 مرداد به سامانه Bazar.Tabriz.ir مراجعه کنند و یا در صورت عدم دسترسی به سامانه در ساعات ۱۷ تا ۲۰ به معاونت اجرایی و بهره‌برداری واقع در خیابان دام‌پزشکی، داخل سبزه‌میدان بروند.